Epiloog

Gerrie Ruijs, directeur Veiligheidsregio Zeeland

Het mistongeval op de A58 was voor de Veiligheidsregio een incident met vele facetten. We zijn fors opgeschaald. Er is die dag een brandweercollega in het verkeer om het leven gekomen. En we kregen te maken met een nazorgtraject voor medewerkers en burgers.

Het bijzondere was dat er op drie plekken wat speelde. Over een lang traject, terwijl je niks ziet. Ik herinner me nog de eerste helikopterbeelden die we in Middelburg binnenkregen. We dachten dat het geluid van de televisie nog uit stond: zo'n serene stilte hing er. Die uitzonderlijke omstandigheden maken dat je op een heel andere manier moet werken met elkaar. In het begin leek dit een idiote klus: je weet niet waar je aan begint. Je ziet niks, maar je handelt.

Achteraf kun je zeggen dat we goed gehandeld hebben. Onze mensen bleken ontzettend goed getraind om te allen tijden gezond boerenverstand te blijven gebruiken. De aanpak van het incident zorgt - ook nu nog - voor erkenning en waardering. Het is fijn om uit het hele land, zelfs tot aan België toe, complimenten te krijgen.

De verhalen van de hulpverleners die dienst hadden op de A58 en in Middelburg hebben mij persoonlijk geraakt. Het is mooi om te lezen hoe zij deze dag hebben beleefd. Zo werd ik geraakt door een vader die vertelt hoe hij zijn jarige dochter beloofde om op tijd thuis te zijn. Je ziet hoe groot hun passie en hun gedrevenheid is om anderen te helpen, hoe goed ze hun vak willen uitoefenen. Het zijn mooie mensen waar ik trots op ben. Door deze verhalen te delen, willen we mensen een beter beeld geven van onze organisatie. Negen jaar lang is er strijd geweest: welke gemeente moet wat betalen? Het vormde een oordeel over ons, zonder dat het complete beeld werd neergezet.

Een crisis of ramp is iets waar je je op voorbereidt, in de hoop dat dit nooit echt gebeurt. Op 16 september 2014 hebben we - hoe triest zo'n situatie ook is - als organisatie laten zien dat we presteren op die momenten dat het erop aankomt. De VRZ is in 2006 ontstaan vanuit de rampen in Enschede en Volendam. Rampen waarbij politie, brandweer, gemeente en de geneeskundige tak langs elkaar heen werkten en ieder zijn ding deed. Ze liepen elkaar in de weg en er was geen doorzettingsmacht. De afgelopen jaren hebben we daarin geïnvesteerd. Fijn samenwerken, zoals die ochtend op de A58, geeft nog meer vertrouwen en schept een band. Samen hebben we deze klus geklaard. Dat hoorde je ook op de bijeenkomst met alle hulpverleners terug.

De gebeurtenissen hebben een grote impact gehad. Het ongeval greep diep in op de levens van veel mensen die erbij betrokken waren. Ook voor de VRZ betekende dit incident een ommekeer. Het fusieproces kantelde. Wij zijn al een paar jaar hard aan het werken om elf gemeentelijke brandweerkorpsen en de stadsgewestelijke brandweer Middelburg- Vlissingen samen te voegen tot één organisatie. Het was net alsof dat ongeval ons nog meer deed beseffen: 'stop, even pas op de plaats'. We namen tijd om samen terug en vooruit te kijken. Op de kaart van de overleden collega stond zijn horloge afgebeeld. Dat was stil blijven staan bij het moment van de klap. De kenmerkende woorden op die kaart 'En toen stond alles stil' waren voor mij een dubbele wake-upcall. Als organisatie zaten we in een te hoge versnelling. Voor mij persoonlijk: ik ben nogal een renner, altijd druk, en dan vergeet je soms te leven.

Een groot incident als dit levert ook nieuwe ervaringen op waar we van kunnen leren. Voor mij zijn de belangrijkste punten: hoe kunnen we nóg beter communiceren en meer gebruikmaken van de radio, op welk moment gaat de nazorg over naar de gemeente en wie betaalt de kosten die we met z'n allen op zo'n dag maken? Daarnaast zagen we dat de burger graag wil helpen. Dat is mooi. Vaak zijn burgers ook het eerste aanwezig. Maar als die gaan helpen, hoe nemen wij dat dan op een goede manier over? Hoe zorgen we dat we daar een goede aansluiting op krijgen? Deze inzichten helpen ons om procedures verder aan te scherpen en beleid te herschrijven.

Na een woelig reorganisatieproces, erkenning en waardering voor de aanpak van het A58-incident, willen we nu met grote stappen vooruit. Doen waarvoor we zijn: ons nog beter voorbereiden op de grote crisissen, rampen en de risico's in de regio. Er komen dagelijks weer nieuwe risico's bij.

Tekst: Selma Osman
Foto: Chris Platteeuw

Gerrie Ruijs