Johan van Tilburg van Waterongevallenbestrijding

Deze week: Johan van Tilburg, coördinator waterongevallenbestrijding, calamiteitencoördinator (CACO) op de meldkamer, lid van de duikploeg Stromenweg en brandweervrijwilliger op de post Arnemuiden. “We zijn één duikteam binnen de veiligheidsregio, met vier ploegen, met een eigen identiteit waarbij we streven naar dezelfde procedures en uniformiteit in materieel.”

Aanspreekpunt

Mijn eerste prioriteit toen ik twee jaar geleden begon was om aanspreekpunt te zijn voor de vier duikploegen binnen het duikteam van Brandweer Zeeland Goes, Terneuzen, Tholen en Middelburg. Voor iedere vraag die ze hadden, moesten zij voorheen iemand anders binnen de organisatie benaderen. Nu kunnen ze met al hun vragen op één plaats terecht en hebben ze weer het gevoel dat naar hen wordt geluisterd.

Op sterkte

Daarnaast was het belangrijkste om de duikploegen op sterkte te brengen. Een duikploeg bestaat uit verschillende functies: reddingsduiker, veiligheidsduiker, duikploegleider en een assistent duikploegleider. Het duikteam In Zeeland bestaat uit circa 60 mensen in totaal waarvan 35 duikers. Door onze inspanningen de afgelopen periode hebben we een behoorlijke inhaalslag gemaakt qua nieuwe collega’s. Momenteel zijn we nu hard bezig met het opleiden van onze enthousiaste duikploegleiders. Deze opleiding start in september.  

Waterongevallenbestrijding

Waterongevallenbestrijding is een breed vakgebied en heeft raakvlakken met o.a. maritieme veiligheid. Met de KNRM bijvoorbeeld zijn in dit kader afspraken gemaakt dat de vaartuigen die zij aanschaffen geschikt zijn als duikplatform en we beoefenen samen de gemaakte afspraken. Maar ook met de afdelingen Vakbekwaamheid en Materieel Techniek en Logistiek, de meldkamer en collega’s van de eigen afdeling Operationele Voorbereiding, voor het maken van bereikbaarheidskaarten voor duiklocaties. Ik adviseer Martin Murre, die als clustercommandant verantwoordelijk is voor de duikteams.

Reddingsduik

Wat brandweerduikers doen, heet ‘reddend duiken’. Er zijn drie bestrijdingsniveau ’s voor bestrijding van waterongevallen (op binnenwater):

• Grijpredding tot 15 meter uit kant max 1,5 waterdiepte door bemensing basis tankautospuit
• Oppervlakteredding door Waterongevallenbestrijdingsteams tot 200 meter uit kant of met brandweervaartuig
• Reddingsduiken door Waterongevallenbestrijdingsteam tot max 15 meter diepte en max 50 meter van walkant of vaartuig

Waterongevallen of Deltawateren of Noordzee vind plaats door kustwacht waarbij de uitvoering is belegd bij  KNRM. In uitzonderlijke gevallen kan de brandweer ondersteuning bieden. Op het moment dat je zeker weet dat iemand is overleden, dan spreek je over een berging en daarvan is de politie proceseigenaar. Wij kunnen op verzoek van de politie wel duiken, tot 15 meter diep. In Zeeland hebben we natuurlijk veel water dat dieper is, maar deze maximale diepte is bepaald in de beroepsduikwetgeving en vastgelegd in een certificaatstelsel. In zo’n geval zal Defensie of een bergingsbedrijf het overnemen, zij mogen dieper duiken.

Duiken in het donker

Ik ben lid van de duikploeg Middelburg. Dat was een eis toen ik in 2001 bij de Stadsgewestelijke beroepsbrandweer begon en ik vind het nog steeds leuk om te doen. Parachutespringen als je hoogtevrees hebt is ook niet fijn. Ik heb toen mijn diploma gehaald. Het zwemconditionele deel was pittig, maar ik bleek wel talent te hebben voor het duiken. Ik ben gaan sportduiken, samen met mijn vrouw, duikopleider geworden, sportduikinstructeur, duikinstructeur bij de brandweer, ik heb verschillende opleidingen meegedraaid als instructeur, ben examinator geworden bij het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV) en nu voorzitter bij het IFV van de duikexamens. Een paar keer per jaar kom ik bijeen voor overleg met collega’s uit andere regio’s, om zaken die landelijk spelen, zoals werkinstructies, of de Handreiking oppervlakteredding gezamenlijk op te pakken en landelijk vast te stellen.

Opleidingen

We zitten momenteel in het proces voor Zeeland dat we makkelijker mensen kunnen gaan opleiden en hierdoor flexibeler inspelen op de vraag voor nieuw duiktalent – en dus maatwerk bieden op het gebied van de duikopleidingen aan vrijwilligers. Dit gaat we samen doen met Zuid-6 (de zes zuidelijke veiligheidsregio’s). Hopelijk hebben we snel onze accreditatie binnen zodat we aan de slag kunnen.

CACO

Als Calamiteiten Coördinator (CACO) draai ik twee dagdelen per week mee in de dagdienst en heb ik eens in de vier weken een week piket, op werkdagen van 17 uur ’s avonds tot 8 uur ’s morgens en in de weekenden. Voor Vakbekwaamheid draai ik nog een leergang Manschap in de elektronische leeromgeving. In Arnemuiden ben ik manschap, bevelvoerder en chauffeur en bij de duikploeg Middelburg ben ik duiker en duikploegleider.

Indrukwekkend

Het meest indrukwekkende wat ik heb meegemaakt als duiker gebeurde toen ik net in dienst was. We hebben toen in Arnemuiden 2,5 dag gezocht naar een jongen die was verdronken. Dat vergeet ik nooit meer. Het zijn meestal niet zo’n mooie dingen die je meemaakt en het voelt dan ook geweldig als je iemand kan redden die dreigt kopje onder te gaan. Een heel wonderlijk incident gebeurde eens in Arnemuiden, ik weet niet meer welk jaar. Het weer was verschrikkelijk, regen enzo en een oudere dame was van de kade het water ingereden. Nadat ze uit haar auto was geklommen, bedacht ze zich dat haar handtas met portemonnee nog in de auto lag. Ze is terug de zinkende auto ingegaan om haar tas te pakken en daarna uit het water gegaan, terwijl de auto afzonk. Deze dame raakte niet in paniek…

Prof-check

Het brandweerduiken is echt geprofessionaliseerd en niet meer te vergelijken met een aantal jaar geleden, qua procedures en vakbekwaamheid. Duikers nu moeten echt meer kunnen ten opzichte van het verleden, zeker na de verschillende duikongevallen (Utrecht, Urk, Terneuzen en Koedijk). Om vakbekwaam te blijven wordt er zowel bij de duiker als de duikploegleiders een vierjaarlijkse kwalitatieve profcheck afgenomen. VRZ heeft dit in september 2016 gedaan. Daarnaast wordt voor verlenging van het certificaat tweejaarlijks een portfoliocontrole gedaan, waarin de duiker moet aantonen voldoende duiken te hebben gemaakt met voldoende evenwicht in verrichtingen, zoals een jaarlijkse veiligheidstraining in een duiktoren en het beoefenen van scenario auto te water, het bergen van een object en het maken van voldoende diepe duiken. Je leert spelen met natuurkundige wetten van zwaartekracht en geluid, die onder water allemaal anders zijn.