Wat betekent het nu precies om Officier van Dienst Geneeskundig te zijn?
Wat betekent het nu precies om Officier van Dienst Geneeskundig (OvDG) te zijn? En wist je dat je niet per se een medische achtergrond hoeft te hebben om deze rol te beoefenen? En hoe ziet het opleidingstraject er uit? We spreken met Rini Lambregts, momenteel werkzaam als OvDG, over alle ins en outs van deze prachtige en uitdagende piket functie.
Goh, een Officier van Dienst Geneeskundig, dat klinkt als iets medisch. Maar dat is het dus niet?
“Nee het is echt een coördinerende rol. En coördineren, betekent ook dat je van de patiënt af blijft. Dit is zeker in het begin wel een valkuil voor mensen die net zoals ik uit de zorg komen. Het zorg verlenen was altijd mijn core business. Dat is vertrouwd, dat is veilig. En daar ben je ook destijds de zorg voor in gegaan. En als OvDG wil je natuurlijk ook mensen helpen maar dat doe je dan op een ander abstractie niveau.”
En wat moet ik me hier dan bij voorstellen? Abstract maar toch in het veld aan de slag?
“Stel je voor, je draait mee in het piket dus dan ben je oproepbaar. Je bent thuis of waar dan ook en dan gaat je pager af. De meldkamer laat je weten dat er een incident heeft plaatsgevonden en roept je op. Het eerste wat je dan doet is informatie verzamelen.”
“Wat in Zeeland het meeste voorkomt is de melding van drie medische eenheden of meer. Ik zie dus op mijn pager dat er dus drie medische eenheden met een incident bezig zijn. Dat kunnen twee ambulances en een helikopter zijn – dat komt het meeste voor - maar het kunnen ook drie ambulances zijn.”
“Dan maak je als OvDG een overweging – wat is hier mijn meerwaarde? Wat is mijn functie op dat moment. Als er drie eenheden zijn ingezet wil dat niet altijd zeggen dat er ook drie slachtoffers zijn. Het kan ook één slachtoffer zijn wat heel complex is. Als OvDG ga je dus niet je handen aan die patiënt zetten, want de ambulance medewerkers zijn er al. Je pakt de faciliterende rol. Stel je nou voor dat er bij het incident een jong gezin is betrokken. Dan kun je zorgen dat er een stukje opvang komt. Of er is brand en het gezin is uit de woning gezet. Waar kunnen die mensen opgevangen worden?”
Klinkt als een uitdagende functie! Wat voor kwaliteiten heb ik voor deze rol dan nodig?
“Je moet stressbestendig zijn, maar dat is bij elke piket functie wel zo. Daarnaast is het belangrijk dat je besluitvaardig bent en een teamplayer, dat je kunt leidinggeven en coördineren. Je moet ook snel kunnen beslissen. Soms worden best wat keuzes van je gevraagd waar je geen uren over na kunt denken.”
Kun je hier een voorbeeld van geven?
“Het mooiste voorbeeld vind ik nog altijd: ontruimen ja of nee. Dat is echt acuut. En als je er een gebouw in brand staat: kunnen mensen blijven zitten ja of nee. Nee, ze moeten eruit oké dan is het in één keer voor jou. Als het een ziekenhuis zou zijn dan is het een medische dan moeten mensen opvang hebben kun je mensen niet zomaar op straat gaan zetten. En dan moet je besluiten durven nemen en dat zijn soms hele verstrekkende besluiten.”
“Uiteraard is het een gedeelde verantwoordelijkheid. Je zit in een CoPI (Commando Plaats Incident) en je doet het samen met de multipartners (onder andere politie, brandweer en bevolkingszorg) maar jij bent wel van het geneeskundige. En dan kijken de acht leden van de COPI kijken echt naar jou. Natuurlijk, je besluit dingen samen, maar op geneeskundig gebied kijkt men naar jou. Uiteraard heb je altijd je vragenlijnen, naar boven toe heb je de Algemeen Commandant Geneeskundige Zorg (ACGZ) en vanaf GRIP 1 een collega OvDG die ook aanwezig is. Hetzij op afstand of gewoon fysiek ter plaatse. Dus je kunt wel sparren maar die primaire eerste besluiten die komen van jou en dat moet je wel kunnen en durven. Dat is spannend, zeker in het begin. Achteraf weet je pas of je het goed gegaan hebt.”
Is dat niet heel lastig? Hoe weet je dan of je de juiste beslissingen neemt?
“Dat is wel het mooie van de opleiding die je vooraf krijgt. Je wordt daar echt wel voor getraind. Het is niet alsof we je voor de leeuwen werpen. De opleiding is er echt wel op gericht dat jij leert snel besluiten te nemen. Dat ga je in allerlei casuïstiek oefenen en je krijgt ook een referentie kader mee. Op basis daarvan kan je besluiten leren nemen.”
“Als je geen medische achtergrond hebt of je werkt niet in het veiligheidsdomein dan krijg je hiervoor een eerst aantal basiscursussen en opleidingen. Zo leer je onder andere de basisprincipes van de crisisorganisatie kennen en hoe de wereld van de geneeskundige hulpverlening eruit ziet.”
“Heb je wel een medische achtergrond en werk je in het veiligheidsdomein dan heb je zes lesdagen en een week waarin je je examen af moet leggen. Een week examen is op zich bijzonder. Dit houdt in dat je van maandag tot en met donderdag allerlei praktijk situaties gaat trainen en oefenen. Je krijgt constant feedback en op vrijdag doe je examen. Dus je wordt eigenlijk heel die week voorbereid voor het examen.”
Lijkt me een leuk en leerzaam traject om te doorlopen?
“Ja ik vond de opleiding heel leuk! Ik had dan wel een geneeskundige achtergrond maar eigenlijk hoef je die niet te hebben, want je leert heel veel in de opleiding. Eigenlijk is het ook niet de bedoeling dat je de geneeskundige kennis meeneemt. Daar gaat de opleiding immers niet over. Het gaat over het coördineren en niet het uitvoeren. Wat het zo interessant maakt is dat je door een hele andere bril naar de hulpverlening ter plaatse gaat kijken. Je moet het zo zien: je gaat op een hele hoge toren staan en je kijkt over het incident. Dan heb je een grote megafoon om de mensen beneden aan te sturen. Dat leer je juist ook tijdens de opleiding.”
Dan ben je tijdens een incident van grote waarde denk ik?
“De rol van de OvDG, bij een groot incident, is zeker van waarde. Zelf was ik coördinerend OvDG bij het mistongeval op de A58. Daar heb ik toch wel echt het verschil kunnen maken. Om in de chaos tijdens het incident toch overzicht te krijgen is een uitdaging.”
“In het begin moet je keuzes maken en dan ga je met je multipartners direct de stappen uitzetten. Daar hebben we, voor de rest van het incident, zo noem ik het, gouden klappen uitgedeeld. We hebben besluiten genomen die de rest van de hulpverlening makkelijker maakte. En daar heeft de OvDG toch echt wel zijn meerwaarde. Je staat voor jouw processen. Het is een mistongeval, er zijn veel auto’s en je ziet het niet. Je weet op basis van de informatie van de eerste ambulance dat er al gewonden zijn. Als veel auto’s tegen mekaar komen dan geeft dat gewonden, één en één is twee. Dan moet je met dat stukje informatie, plus die info je van de meldkamer krijgt, besluiten nemen. De besluiten die je dan maakt hebben goede gevolgen en daar heb je dan weer een goed gevoel over.”
Wat betekent het voor jou persoonlijk?
“Ik vind het gewoon een schitterende taak. Inmiddels heb ik de stap gemaakt dat ik een fase hoger ga naar Algemeen Commandant Geneeskundige Zorg. Maar het is zeker een uitdaging, en het geeft achteraf toch een heel bevredigend gevoel. Ik heb daar toch mijn steentje aan bijgedragen. Dat toch de burger als patiënt, waar je het uiteindelijk voor doet, dat die weer veilig is.”
“En jij vormt toch als OvDG een schakel vanuit die hele grote keten van de hulpverlening. Als de schakel onderbroken wordt dan werkt het hele proces niet. Dus als de OvDG’er niet is dan hebben andere hulpverleners hier last van. Het is een keten die onlosmakelijk met elkaar verbonden is en daar ben je onderdeel van. Dat is een leuk gevoel.”
Is er tenslotte nog iets anders wat je zou moeten weten voor deze functie?
“Je krijgt als OvDG diverse middelen tot je beschikking, waaronder verschillende communicatiemiddelen (portofoon en mobilofoon) en een dienstauto met optische geluidssignalen – dus met zwaailichten en sirenes. Moet de OvDG dan altijd met zwaailichten en sirenes rijden? Dat is namelijk ook een beeld wat heerst. Het antwoord is: nee, die gebruik je niet altijd. Jij hebt als OvDG geen levensreddende taak. Wat ik eerder vertelde, je gaat geen zorg verlenen. Dat is wel belangrijk om te beseffen, want het komt maar zelden voor dat je met spoed gaat rijden als OvDG.”
Is je nieuwsgierigheid geprikkeld en je interesse gewekt? We zijn op zoek naar twee nieuwe enthousiaste OvDG’ers voor de regio Zeeuws-Vlaanderen en het deel van Zeeland dat boven de Westerschelde valt. Lees hier hoe je kunt solliciteren!