Zo zitten de scholieren straks veilig
Door de stad Goes rijden dagelijks treinen met gevaarlijke stoffen. En ineens is daar een school die wil gaan uitbreiden richting het spoor. Je zou denken: niet doen. Waarom de nieuwbouw er toch komt, vertelt Tonia Nagtegaal, Specialist Externe Veiligheid, in het eerste deel van dit tweeluik: Hoe we bouwen in de buurt van risico's. In deel twee lees je wat Milieubeleidsambtenaar Rudie de Regt samen met VRZ doet.
Wie over veiligheidsmaatregelen adviseert, trekt bij bouwprojecten vaak aan het kortste eind. Te duur, te laat. Maar soms boek je succes. Zoals bij de uitbreiding van het Hoornbeeck College in Goes.
Tonia Nagtegaal toetst ruimtelijke ontwikkelingen. Zou zij willen bouwen in de buurt van risico's? Kan de brandweer makkelijk een brand bestrijden op het Goese spoor? En leiden adviezen tot honderd procent veiligheid? Nee, en daarom zijn ontwikkelingen bij dit goederenspoor altijd ongewenst. Het punt is: Nederland is te klein om overal veilige afstanden te hanteren. Dus bouwen we toch en minimaliseren we volgens Nagtegaal de risico's.
Oké vertel: wat is het probleem van deze school?
'Het Hoornbeeck College wil aan de Van Dusseldorpstraat uitbreiden. Het probleem is dat je daarmee een grotere groep mensen, soms 450 scholieren tegelijk, gaat vestigen dichter bij het spoor. Over dit spoor worden veel gevaarlijke stoffen vervoerd. Je loopt dus het risico dat die scholieren daar op een dag mee te maken krijgen.'
Maar deze school staat toch al bij het spoor. Wat maakt die honderd meter extra dan uit?
'Hoe dichter de gemeente bij het spoor komt, des te meer zij haar risico's moet verantwoorden. Je hebt verschillende risicozones. Burgemeester en wethouders moeten kunnen uitleggen waarom zij dit plan goedvinden. Dus zijn er maatregelen nodig om die kinderen op een veilige manier naar school te laten gaan.'
Welke maatregelen?
'We hadden hier het geluk dat het ontwerp nog niet helemaal in kannen en kruiken was. Dus hebben we tegen de architect gezegd: zorg dat aan de kant van het spoor zo min mogelijk leslokalen zitten waar het altijd druk is. Plaats daar liever de administratie of gymzaal. Ze hadden ook een mooie glazen pui bedacht. Maar op het spoor kan een explosie plaatsvinden. Dan helpt het om drukke leslokalen aan de achterkant te zetten. In combinatie met een gevel van steen zorg je voor een bepaalde veiligheid.'
Wat kan er allemaal nog meer gebeuren op dat spoor?
'Er worden zo veel gevaarlijke stoffen over vervoerd dat je ook rekening moet houden met een lekkende wagon. Die kan een 'plasbrand' veroorzaken. Het derde scenario is het vrijkomen van een giftige stoffen: een toxische wolk.'
Dus je hebt die scenario's en je hebt een bouwplan. En dan?
'Dan ga je eerst maatregelen adviseren voor alle drie die scenario's. Dat is mijn werk. Later kijken mijn collega's van risicobeheersing verder: als er iets gebeurt, kunnen we dan ook een brandje blussen in het gebouw zelf?'
En dan reageert zo'n school enthousiast, als je zegt dat er geen glazen pui mag komen?
'Bij dit project maakte de school het mogelijk om met de architect om de tafel te zitten. Die had een mooi ruimtelijk ontwerp gemaakt. Natuurlijk was het lastig om te zeggen: we willen dat je daar een stenen pui van maakt. Waar je op uitkomt, is altijd een compromis. En dan helpt het als je goed kan uitleggen wat de gevaren zijn.'
Gaat het echt zo makkelijk?
'Nee, aanvragers stribbelen wel tegen. De maatregelen kosten veel geld, de kans op zo'n grote ramp is heel klein. Die geluiden hoor je altijd. Maar de wet zegt dat je ook rekening moet houden met die grotere risico's. Zo'n gevel is een grote bouwkundige maatregel. Je hebt ook kleine, praktische veranderingen. Want door de ventilatie in de hele school af te kunnen sluiten, ben je beschermd voor een toxische wolk. Of je kunt BHV'ers instrueren over het gebruik van de omroepinstallatie. Dan valt zo'n gesprek alweer mee.'
Kan zo'n school zelf niet bedenken dat rondvliegend glas gevaarlijk is?
'Zo'n school denkt vooral: wat als er brand uitbreekt in mijn eigen pand? Die is niet met die risico's bezig. Net als alle andere bedrijven of instellingen rond dat spoor. Dus er is nog werk aan de winkel om meer voorlichting te geven.'
